فشار خون چیست؟

فشار خون بالا (HYPERTENSION) یا پرفشاری شریانی عبارت است از افزایش فشار وارده از جریان خون به دیواره رگ‌های خونی‌. به دنبال این افزایش فشار، قلب باید برای حفظ گردش خون در رگ‌های خونی شدیدتر از حالت طبیعی فعالیت کند. فشار خون شامل دو مقیاس سیستولی و دیاستولی است که وابسته به انقباض (سیستول) یا شل شدن (دیاستول) ماهیچه قلب بین ضربان‌ها می‌باشند. در حالت استراحت، فشار خون طبیعیِ سیستولی (یا حداکثر فشار خون) بین ۱۰۰ تا ۱۴۰ میلی‌متر جیوه و فشار خون طبیعی دیاستولی (یا حداقل فشار خون) بین ۶۰ تا ۹۰ میلی‌متر جیوه است.

در صورتی که فشار خون بطور مزمن برابر یا بیش از ۱۴۰ بر روی ۹۰ میلی‌متر جیوه باشد، فرد از فشار خون بالا رنج می‌برد. نزدیک به ۵۰ درصد از مبتلایان به فشار خون از بیماری خود مطلع نیستند و بسیاری از بیماران به صورت تصادفی از فشار خون خود با خبر می‌شوند. درصد زیادی از بیماران مبتلا به فشار خون، بیماری خود را کنترل نمی‌کنند.

پرفشاری خون در یکی از دو گروه پرفشاری اولیه یا پرفشاری ثانویه قرار می‌گیرد. حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد از موارد از نوع پرفشاری اولیه هستند و این بدان معناست که هیچ دلیل پزشکی مشخصی برای آن وجود ندارد. ۵ تا ۱۰ درصد دیگر از نوع پرفشاری ثانویه هستند که شرایط تأثیر گذار بر کلیه‌ها، شریان‌ها، قلب یا دستگاه غده درون‌ریز باعث ایجاد آن می‌شوند. فشار خون به‌طور طبعی در اثر استرس و فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری بدنی بالا می‌رود، اما فردی که دچار بیماری فشار خون بالا است‌، به هنگام استراحت نیز فشار خونش بالاتر از حد طبیعی قرار دارد.

علل این بیماری معمولاً ناشناخته است‌. تعداد کمی از موارد در اثر مشکلات زیر ایجاد می‌شوند: بیماری مزمن کلی، تنگ شدگی سرخرگ آئورت، اختلال در بعضی از غدد درون‌ریز، تصلب شرایین. در حال حاضر راه خاصی برای پیشگیری از فشار خون بدون علت مشخص وجود ندارد. اگر سابقه خانوادگی فشار خون بالا وجود داشته باشد، فشار خون باید مرتباً کنترل شود. اگر فشار خون بالا زود تشخیص داده شود، زمان با تغییر رژیم غذایی‌، ورزش‌، کنترل استرس‌، ترک دخانیات‌، ننوشیدن الکل‌، و دارو معمولاً باعث پیشگیری از بروز عوارض می‌شود.

بررسی‌های تشخیصی ممکن است شامل آزمایش خون‌، نوار قلب‌، آنژیوگرافی (عکس‌برداری از عروق با کمک تزریق ماده حاجب و تاباندن اشعه ایکس‌) و نیز سایر عکس‌برداری‌ها باشد. اهداف درمان با توجه به ویژگی‌های هر فرد تعیین خواهند شد و ممکن است شامل کم‌کردن وزن‌؛ ترک دخانیات‌؛ برنامه ورزش مناسب‌؛ و تغییر شیوه زندگی برای کاهش استرس باشند.